Sochocin. Odcinek 10

32 kilometr.

Byłe miasteczko Sochocin nad Wkrą położone nie wyróżnia się niczym szczególnym, a jeśli to szczególną popołudniową sennością. Może też stanowić przykład typowych losów małego miasteczka z Mazowsza (i z nie-Mazowsza zresztą też): prawa miejskie uzyskał już w XIV wieku, jako osada prywatna (rycerska). Zaludniała go ludność głównie rolnicza, ale było jej tu w XVI wieku z pół tysiąca. Po kataklizmach drugiej połowy następnego stulecia – „potopie” szwedzkim, spustoszeniu, pożarach i epidemii zostało mniej niż stu mieszkańców. Ostatecznie, jak wiele innych osad, Sochocin utracił prawa miejskie po powstaniu styczniowym – częściowo w ramach represji moskalskich, częściowo w ramach porządkowania stanu faktycznego. I tak jest do dziś – jest jedną z wielu w Polsce wsi z rynkiem.

Na tym rynku stoją sochocińskie zabytki. Jeden z nich to - po prostu - dom. Prosty a piękny, zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku. Właściwie można by go nazwać dworem, ale wszak stoi w mieście. Więc jest domem. Domiskiem. Dlatego nie przepadam za nazwą „styl dworkowy” dla nurtu architektury polskiej z początku XX wieku, zastępując ją terminem „styl rodzimy” – bo wszak i w tym niedworkowym przykładzie odnaleźć można inspirację dla owego nurtu. Widać tylko, że ma dwóch różnych właścicieli. Blacha może być, ale głosuję na dachówkę.

Drugi zabytek to kościół - gotycki, ale neo. Kucharz, kucharz, nie oszukasz. Tak w średniowieczu by na Mazowszu nie budowano. Budowano tak w XIX wieku i na początku XX. Jak w tym przypadku: 1908-1918. Byłaby to więc ostatnia realizacja neogotycka? Możliwe. Na pewno jedna zy.

Jak budowano w średniowieczu na Mazowszu? To się wkrótce okaże.

Obok kościoła uwagę zwraca budynek ani chybi plebanii. W stylu, który z kolei na zasadzie licentia poetica nazywam stylem międzynarodowym. Bo to ani nie styl rodzimy, ani nie neogotyk, nie neorenesans, nie neoromanizm, a coś pomiędzy tym wszystkim, i co stosowano na przełomie XIX i XX wieku wszędzie w Europie.

Zacnej architekturze nie zaszkodziło nawet pokrycie dachu blachodachówką.

Opuszczamy gościnny Sochocin, nie niepokojeni przez nikogo.