Latyczów

Jak mówiłem, zmierzając na zachód powoli wkraczamy w cywilizację Zachodu. Od Winnicy bowiem, niepostrzeżenie, tędy-siędy, wnikamy w kolejną krainę geograficzno-historyczną pachnącą legendą, historią, obrazami i krajobrazami: Podole, czyli ziemie już od XIV wieku wchłaniane przez Koronę.
Coraz mniej Dzikich Pól, coraz więcej kresowych fortec, stawianych na szlakach tatarskich wycieczek turystyczno-łupieżczych.

Latyczów znalazł się niefortunnie na jednej z głównych ich dróg, a raczej Tatarzy znaleźli jedną z głównych swych dróg przez Latyczów. Ustawicznie od gości z Krymu niszczony, ze zdumiewającym uporem odradzał się po każdej pożodze, łupieży i grabieży. Punktem oporu miał być zamek wybudowany przez jednego z kresowych Potockich pod koniec XVI wieku. W obrębie jego murów powstał w początkach następnego stulecia wspomiany klasztor.

W czasach radzieckich, w miejsce zakonu kaznodziejów, swój kącik znalazła tu instytucja o nazwie NKWD. A więc też: góry trupów, morza krwi... Gdy przyłożyć ucho do muru, gdy wsłuchać się w ściany - słychać, że skarżą się i płaczą.
Potem nastąpiła odwilż i w budynkach kościelno-klasztornych zainstalowała się szwalnia. W szwali zaś zaistniał pożar, obracając zabytek w ruinę.
Dziś - nieruchomość jest odzyskana przez Polaków dominikanów i odpicowywana do stanu wyjściowego.

Część obwarowań zamkowych Niemcy - nie swoimi rzecz jasna rękami - rozebrali w czasie okupacji.
Niemcy bowiem tak mieli, że gdy im co przeszkadzało, stało na drodze - rozbierali. Na przykład rozebrali Rogatki Wolskie i Rogatki Jerozolimskie w Warszawie.
Bożeż Ty moj, nie mogli zostać w domu i tam rozbierać swoje Helgi i Grety? Swoimi rękami?

W obrębie murów zgromadzono w formie minilapidarium pozostałości okolicznych polskich nagrobków katolickich.

Krótkość owego przystanku nie pozwoliła na ogarnięcie rozumem więcej niż tej jednej latyczowskiej posesji. Trudno mi więc powiedzieć, czy i co ciekawego czai się jeszcze w mieście. Ruszamy bowiem dalej na zachód, ku kolejnej kresowej fortecy.