Bakczysaraj

Bakczysaraj, względnie Bachczysaraj - nazwa jak z 1001 nocy, wygląd - też nie inaczej mieniący się orientalnym wdziękiem. Ściślej: sam kompleks pałacowy, czyli Chan-Saraj, bo Bakczysaraj to całe miasto, dawna stolica Chanatu.

Wrażenie jest. Na przykład taki portal włoskiej roboty, renesansowo-tatarsko-orientalny. Wspaniały. Lecz z drugiej strony, dziw bierze, że siedziba władców Krymu to w gruncie rzeczy gromada szop okraszona arabeskami, fontannami, minaretami i roślinnością ogrodową...

Tak czy inaczej, mając zawsze serce po stronie przegranej sprawy, patrzy się na pozostałości dawnej chwały Chanatu Krymskiego z sympatią.

A przecież to było wypisz, wymaluj coś, co dziś nazywa się państwem zbójeckim.

Jak pijawka przyssane do miękkiego podbrzusza Rzeczypospolitej - Ukrainy. Tatarzy nie siali, nie orali, tylko w drogę ruszali, napadali, lud w jasyr brali i na niewolników sprzedawali. Z tego dochody czerpali.

Przypadkiem wyszedł z tego streszczenia działalności gospodarczej chanatu dziadowski wiersz. A przecie o pałacu chanów pisały tuzy poezji słowiańskiej: Puszkin i Mickiewicz. Zwłaszcza tak zwana fontanna łez zapłodniła ich twórczość lirycznym brzemieniem:

...Za wymyślnymi jej kształtami
Słychać w fontannie wód pluskanie,
Co rzęsistymi płaczą łzami
I nigdy już się nie ukoją...
Tak matka szlocha nieprzerwanie
Po synu, który poległ w boju.
Młodym dziewczętom w tamtym kraju
Jest ta historia z podań znaną,
Więc pomnikowi dały miano
Fontanny łez Bakczysaraju.

Nasz wieszcz pisał zaś tak:

Bakczysaraj

Jeszcze wielka, już pusta Girajów dziedzina!
Zmiatane czołem baszów ganki i przedsienia,
Sofy, trony potęgi, miłości schronienia,
Przeskakuje szarańcza, obwija gadzina.

Skroś okien różnofarbnych powoju roślina,
Wdzierając się na głuche ściany i sklepienia,

Zajmuje dzieło ludzi w imię przyrodzenia
I pisze Baltasara głoskami: RUINA.

W środku sali wycięte z marmuru naczynie;
To fontanna haremu, dotąd stoi cało
I perłowe łzy sącząc, woła przez pustynie:

Gdzież jesteś, o miłości, potęgo i chwało!
Wy macie trwać na wieki, źródło szybko płynie,
O hańbo! wyście przeszły, a źródło zostało.

I właśnie wtedy, gdy robiłem zdjęcie fontannie łez... rozdarły mi się gacie na tyłku.

O hańbo! Moje ulubione lniane bojówki...

Bakczysaraj w formie wfotów blogowych nie został jeszcze wyczerpany, a więc powróci kolejnymi odcinkami w nieznanej bliżej przyszłości.

Na razie zmywamy się z kompleksu chańskiego, żeby pokosztować tatarskiego jadła w tatarskiej restauracji. W knajpie takiej siedzi się w kucki, po turecku (wszak Krym to tureckie lenno) albo jak komu wygodnie, generalnie w parterze i na kobiercach. Do jedzenia naczelne tatarskie danie: czeburyki.