Gotyk w Warszawie

Warszawa to nie Kraków, nie Toruń i nie Wrocław. Gotyku w stolicy niewiele.
Wojenna zawierucha na dodatek obróciła w niwecz naczelny zabytek średniowieczny - kościół parafialny Starej Warszawy, późniejszą kolegiatę, obecnie katedrę.

Z drugiej strony, dzięki zburzeniu i następującej po nim odbudowie, dokonano tzw. regotyzacji świątyni, wymyślając jej całkiem nową fasadę w miejsce XIX-wiecznej, neogotyckiej. W gruncie rzeczy więc ta nowa fasada też jest neogotycka i stanowi sumę inspiracji z innych krajowych przykładów gotyckiej architektury sakralnej.

Dzięki zniszczeniu i odbudowie, warszawska Starówka szczyci się też  jednymi z najbardziej wyczesanych murów miejskich w Polsce, a już zwłaszcza w Polsce rdzennej (bez tzw. Ziem Odzyskanych).
Dwa obwody z basztami i wieżami! Nie byle co, tym bardziej, że to nie fantazja - oryginalne mury biegły w ten sposób i do dziś są widoczne w niższych partiach fortyfikacji.

Tak więc mamy nowe, wspaniałe zabytki gotyckie na Starym Mieście. Do tego trzeba doliczyć farę nowomiejską, o której już tu wspominałem (też odbudowaną) i kilka rozsianych po szeroko rozumianej Starówce reliktów w murach budowli, takich jak najstarsze partie Zamku Królewskiego (też odbudowanego).

Katalog tych pozostałości i odbudowaności skleję kiedyś niezawodnie ze zdjęć posiadanych w cyberszufladzie i z tych jeszcze niezrobionych.

We wpisie i wfocie dzisiejszym chciałem jednak przedstawić relikty gotyckie nie dość, że oryginalne, to jeszcze zasadniczo ukryte przed ciekawskich wzrokiem.
I nie w tak oczywisty sposób gotyckie - bo nie czerwieniejące czerwienią gotyckiej cegły - a raczej z gatunku przez widma miast srebrzysty gotyk.

Pierwszy przykład to piękny późnogotycki portal w sieni kamienicy „pod świętą Anną”, która znajdywuje się w Rynku, róg Wąskiego Dunaju. Pierwsza ćwierć XVI wieku. Oryginalnie wykrojony łuk flankuje laskowanie tworzące ślepy maswerk.

Trzeba tu wspomnieć, że choć zniszczenia Starówki w roku 1944 były ogromne, to w relatywnie dobrym stanie zachowały się przyziemia kamienic - po prostu gruzu z wyższych pięter było tyle, że przysypał całkowicie partery, przyczyniając się do zachowania wielu ich detali, portali, sklepień a nawet malowideł.

Portale takie były dwa, jednak drugi nie miał szczęścia i uległ zniszczeniu. Dziś widnieje tam jego rekonstrukcja, na tyle gładka, że widać to na pierwszy rzut oka (mimo to upewniłem się u eksperta).

Inny zespolik reliktów sztuki gotyckiej to sklepienia krużganku i przyległych pomieszczeń w klasztorze pobernardyńskim przy kościele świętej Anny, pochodzące z tego samego (późnego) okresu, co portal.

Są to tak zwane sklepienia kryształowe, przypominające strukturą oryginalne origami. Bez typowych dla gotyku żeber geometryczne formy więcej mają w sklepieniu z dekoracji, niż z funkcji konstrukcyjnej.

Zdjęcia, które robiłem w mrocznych raczej wnętrzach, są pełne szumów i fusów, dlatego występują tu w eleganckim odcieniu szlachetnej szarości.